Σαν ψέμα μου φαίνεται, μέσα σε δυο μέρες τρεις μεγάλοι Έλληνες εικαστικοί έφυγαν για την ουράνια γειτονιά των καλλιτεχνών, ο Γιάννης Κουνέλλης, ο Δημήτρης Μυταράς και ο Γιάννης Βαλαβανίδης. Ανάμεσά τους ο Δάσκαλος, έφυγε για να πάρει κι αυτός με τη σειρά του τη θέση του στο πάνθεο των αθανάτων. Αφήνει πίσω του βαριά κληρονομιά την τέχνη του, και σε μας τους μαθητές του τη διδασκαλία του.
Η πρώτη μου επαφή με το έργο του Δημήτρη Μυταρά, έγινε όταν ήμουν νήπιο ακόμα, στα σκοτεινά χρόνια της χούντας στο Ξενία της Φλώρινας. Μία μεγάλη κάθετη τοιχογραφία σε τόνους του γκρίζου και της ώχρας, που παρουσιάζει σε προφίλ τρεις όρθιες γυναικείες φιγούρες. Κάθε φορά που πηγαίναμε εκεί με τους γονείς μου, διάλεγα να καθίσω σε τέτοια θέση που να μην βρίσκεται κανένα εμπόδιο στο οπτικό μου πεδίο από το έργο. Τώρα το Ξενία στέκει ένα κουφάρι ερειπωμένο παραδομένο στις αντίξοες καιρικές συνθήκες και στους βάνδαλους. Μακάρι όταν έκλεισε τις πόρτες του να προνόησαν οι τοπικές αρχές και να έγινε αποτοίχιση του έργου για να διασωθεί από την καταστροφή.
Σαν άνθρωπο και σαν δάσκαλο τον Δημήτρη Μυταρά τον γνώρισα από κοντά όταν ήμουν 18 χρονών το 1983 ενήλικας πια, στο προκαταρκτικό εργαστήριο της Α.Σ.Κ.Τ. Ήταν ένας ψαρομάλλης άνθρωπος μετρίου αναστήματος, αλλά γίγαντας της τέχνης. Την επόμενη χρονιά ανέλαβε το Α' εργαστήριο ζωγραφικής, ήξερα ότι δεν ήθελα να φοιτήσω σε κανένα άλλο παρά μονάχα στο δικό του και ακολούθησα το Δάσκαλο.
Ερχόταν χαμογελαστός στο εργαστήριο, περνούσε αθόρυβα ανάμεσα στα καβαλέτα μας και μας παρατηρούσε, αν κάπου έβλεπε κάτι το περίεργο που δεν έστεκε στο σύνολο του έργου μας με ήπιο τόνο μας καθοδηγούσε ώστε να βρούμε τη λύση στο πρόβλημα. Το παράπονό του με μένα ήταν, που δεν μπορούσε να μετακινήσει το καβαλέτο μου για να δει καλύτερα από απόσταση τις ασκήσεις που έφτιαχνα, είχα κάνει ένα το καβαλέτο με το πάτωμα της σχολής από τις κόλλες και τα χρώματα που χύνονταν. Μάλιστα μία φορά που είχε έρθει στο σπίτι για να ξεδιαλέξει έργα μου που θα παρουσίαζα στις εξετάσεις έμεινε εμβρόντητος όταν είδε το καβαλέτο του σπιτιού να αναπαύεται πάνω σε ένα παχύ λευκό χαλί χωρίς την παραμικρή σταγόνα από χρώμα. Γύρισε τότε όλο παράπονο στη μητέρα μου και της είπε: " - Πείτε μου το μυστικό, τι κάνετε και εδώ έχει μεν χρώματα πάνω το καβαλέτο, αλλά το χαλί είναι πεντακάθαρο; Στη σχολή το έχει κτίσει στο πάτωμα". "- Είναι πολύ απλό το χαλί όταν ζωγραφίζει δεν υπάρχει", του απάντησε με σταθερή φωνή η μητέρα μου και τραβάει με μία αστραπιαία κίνηση το χαλί, παρουσιάζοντας ένα πάτωμα σε περίπου ίδια κατάσταση με το πάτωμα της σχολής." Φυσικά στη σχολή ήταν αδύνατον να εφαρμοστεί η συνταγή της μητέρας.
Η βιογραφία του καλλιτέχνη
Μυταράς Δημήτρης (1934 - 2017)
Γεννήθηκε το 1934 στη Χαλκίδα. Σπούδασε ζωγραφική στην ΑΣΚΤ της Αθήνας (1953-1957) με τον Γιάννη Μόραλη και τον Σπύρο Παπαλουκά. Συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι, με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. (1961-1964, σκηνογραφία και εσωτερική διακόσμηση, École Nationale des Arts Decoratifs και École des Arts et Métiers).
Η πρώτη του ατομική έκθεση έγινε στην Αθήνα (1961, Ζυγός). Η στροφή του προς τον κριτικό ρεαλισμό με χρήση φωτογραφικών ντοκουμέντων, περιορισμένη χρωματικότητα και πολιτικό περιεχόμενο, ήταν μια χαρακτηριστική φάση πρώιμης ζωγραφικής του, στα χρόνια της δικτατορίας. Ωστόσο στη συνέχεια της πορείας του θα κυριαρχούσαν τα εξπρεσιονιστικά στοιχεία και το έντονο χρώμα. Στο μεγαλύτερο μέρος του έργου του τα θέματα είναι ανθρωποκεντρικά και συχνά προσωπογραφικά. Η αφαιρετική διάθεση, η ελευθερία της γραμμής και οι χρωματικές εντάσεις συνυπάρχουν με την οξύτητα της παρατήρησης, είτε πρόκειται για απεικονίσεις προσώπων είτε άλλων θεμάτων. Σε όλο του το έργο, η έμφαση στις εικαστικές ποιότητες φανερώνει τη βαθύτερη σχέση του με τις παραδοσιακές αξίες της ζωγραφικής.
Ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος επιμελήθηκε δεκάδες θεατρικές παραστάσεις, συνεργαζόμενος με σημαντικά ελληνικά θέατρα (Εθνικό, ΚΘΒΕ, Θέατρο Τέχνης, Ελληνικό Χορόδραμα, κ.ά.). Επίσης ασχολήθηκε με την εικονογράφηση και με διάφορες εικαστικές εφαρμογές. Έχει διακοσμήσει με τοιχογραφίες πολλά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια (ξενοδοχεία, τράπεζες, κλπ). Το έργο του Δεξίλεως τοποθετήθηκε πρόσφατα στο σταθμό «Δάφνη» του αθηναϊκού μετρό. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει θεωρητικά κείμενα και μελέτες για την τέχνη που έχουν εκδοθεί και σε βιβλία, αρθρογραφία στον Τύπο για διάφορα θέματα, καθώς και ποίηση.
Δίδαξε εσωτερική διακόσμηση στο Αθηναϊκό Τεχνολογικό Ινστιτούτο (1964-72) και από το 1969 άρχισε να διδάσκει στην ΑΣΚΤ της Αθήνας, όπου εξελέγη καθηγητής το 1977 και διετέλεσε Πρύτανης από το 1982 έως το 1985. Το 1978, με την αρωγή του Δήμου Χαλκιδέων, ίδρυσε στη γενέτειρά του το Εργαστήρι Τέχνης Χαλκίδας, το οποίο, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της συζύγου του Χαρίκλειας Μυταρά, αναπτύσσει σημαντική διδακτική και πολιτιστική δραστηριότητα έως σήμερα.
Το έργο του παρουσιάστηκε σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Βραβεύτηκε για τη συμμετοχή του στην Έκθεση Νέων Ζωγράφων (Ζυγός, 1958) και στην Πανελλαδική Έκθεση Νέων (1961). Συμμετείχε στις Μπιενάλε της Αλεξάνδρειας (1958, 1966), Μπιενάλε Νέων (Παρίσι, 1960), Μπιενάλε Sao Paulo (1966) και Μπιενάλε Βενετίας (1972). Αρκετές είναι και οι αναδρομικές του εκθέσεις: 1989 (Πινακοθήκη Πιερίδη και Βελλίδειο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης), 1992 (Château de Chenonceau, Loire, Γαλλία), 1993 (Expo 93, Τόκυο, Ιαπωνία), 1995 (Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα), 1998 (Millesgarden Museum, Στοκχόλμη), 2001 (Palazzo Vecchio, Φλωρεντία,) και 2006 (Δημοτική Πινακοθήκη, Θεσσαλονίκη).
Το 2008 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και τιμήθηκε με τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα. Την ίδια χρονιά, ο Δήμος Χαλκιδέων του απένειμε το χρυσό μετάλλιο της πόλης.
πηγή: http://dp.iset.gr
Τα τελευταία χρόνια - Ακαδημία Αθηνών και η αναδρομική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη
Ενώ το 2008 η Ακαδημία Αθηνών τίμησε το μεγάλο καλλιτέχνη ανακηρύσσοντάς τον Ακαδημαϊκό, δυόμιση χρόνια μετά τον διέγραψε με τη δικαιολογία ότι δεν παρεβρισκόταν στις συνεδριάσεις της.
Το σκεπτικό της Ακαδημίας ακολούθησε το "σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν". Η επιβαρυμένη υγεία του μεγάλου Δασκάλου, η τύφλωση και τα ταξίδια για προσπάθεια αποκατάστασης της υγείας του, δεν του επέτρεπαν να είναι συνεπής στις συνεδριάσεις της Ακαδημίας. Έτσι ελαφρά τη καρδία, χωρίς να υπολογίσουν ούτε την προσφορά του σαν καλλιτέχνη, ούτε το πρόβλημα της υγείας του με μια μονοκονδυλιά έσβησαν τ' όνομά του από τα κατάστιχά της. Κατάφορη αδικία που επιβάρυνε ακόμα περισσότερο την εύθραυστη υγεία του, αλήθεια τώρα μήπως τιμής ένεκεν θα τους έρθει καμία φαεινή ιδέα να τον γράψουν πάλι; Τώρα που έφυγε με την πίκρα στα στερνά του από την πολιτεία; Τώρα και να το κάνουν δεν αλλάζει κάτι, ο ίδιος δεν θα το μάθει ποτέ. Αλλά δυστυχώς, πάντα έτσι φέρεται η Ελλάδα στα παιδιά της με σαδισμό και λέει μεγάλα λόγια για το έργο τους μετά θάνατον. Τον Φλεβάρη του 2015 παρουσιάστηκε αναδρομική έκθεση της δουλειάς του καλλιτέχνη στο Μουσείο Μπενάκη που ήταν πρωτοβουλία των συνεργατών του καλλιτέχνη, ένας μικρός φόρος τιμής στην προσφορά του.
Δημοσία δαπάνη η κηδεία του Δημήτρη Μυταρά έγινε σήμερα στο Α' Νεκροταφείο. κρατική φιέστα θα την πω εγώ, για να δείξουν ότι τον τιμούν. Η σχολή σήμερα τον τίμησε παραμένοντας κλειστή. Ορφάνεψε από έναν Πρύτανη, έναν Δάσκαλο, έναν μεγάλο καλλιτέχνη.
Η πρώτη μου επαφή με το έργο του Δημήτρη Μυταρά, έγινε όταν ήμουν νήπιο ακόμα, στα σκοτεινά χρόνια της χούντας στο Ξενία της Φλώρινας. Μία μεγάλη κάθετη τοιχογραφία σε τόνους του γκρίζου και της ώχρας, που παρουσιάζει σε προφίλ τρεις όρθιες γυναικείες φιγούρες. Κάθε φορά που πηγαίναμε εκεί με τους γονείς μου, διάλεγα να καθίσω σε τέτοια θέση που να μην βρίσκεται κανένα εμπόδιο στο οπτικό μου πεδίο από το έργο. Τώρα το Ξενία στέκει ένα κουφάρι ερειπωμένο παραδομένο στις αντίξοες καιρικές συνθήκες και στους βάνδαλους. Μακάρι όταν έκλεισε τις πόρτες του να προνόησαν οι τοπικές αρχές και να έγινε αποτοίχιση του έργου για να διασωθεί από την καταστροφή.
Σαν άνθρωπο και σαν δάσκαλο τον Δημήτρη Μυταρά τον γνώρισα από κοντά όταν ήμουν 18 χρονών το 1983 ενήλικας πια, στο προκαταρκτικό εργαστήριο της Α.Σ.Κ.Τ. Ήταν ένας ψαρομάλλης άνθρωπος μετρίου αναστήματος, αλλά γίγαντας της τέχνης. Την επόμενη χρονιά ανέλαβε το Α' εργαστήριο ζωγραφικής, ήξερα ότι δεν ήθελα να φοιτήσω σε κανένα άλλο παρά μονάχα στο δικό του και ακολούθησα το Δάσκαλο.
Ερχόταν χαμογελαστός στο εργαστήριο, περνούσε αθόρυβα ανάμεσα στα καβαλέτα μας και μας παρατηρούσε, αν κάπου έβλεπε κάτι το περίεργο που δεν έστεκε στο σύνολο του έργου μας με ήπιο τόνο μας καθοδηγούσε ώστε να βρούμε τη λύση στο πρόβλημα. Το παράπονό του με μένα ήταν, που δεν μπορούσε να μετακινήσει το καβαλέτο μου για να δει καλύτερα από απόσταση τις ασκήσεις που έφτιαχνα, είχα κάνει ένα το καβαλέτο με το πάτωμα της σχολής από τις κόλλες και τα χρώματα που χύνονταν. Μάλιστα μία φορά που είχε έρθει στο σπίτι για να ξεδιαλέξει έργα μου που θα παρουσίαζα στις εξετάσεις έμεινε εμβρόντητος όταν είδε το καβαλέτο του σπιτιού να αναπαύεται πάνω σε ένα παχύ λευκό χαλί χωρίς την παραμικρή σταγόνα από χρώμα. Γύρισε τότε όλο παράπονο στη μητέρα μου και της είπε: " - Πείτε μου το μυστικό, τι κάνετε και εδώ έχει μεν χρώματα πάνω το καβαλέτο, αλλά το χαλί είναι πεντακάθαρο; Στη σχολή το έχει κτίσει στο πάτωμα". "- Είναι πολύ απλό το χαλί όταν ζωγραφίζει δεν υπάρχει", του απάντησε με σταθερή φωνή η μητέρα μου και τραβάει με μία αστραπιαία κίνηση το χαλί, παρουσιάζοντας ένα πάτωμα σε περίπου ίδια κατάσταση με το πάτωμα της σχολής." Φυσικά στη σχολή ήταν αδύνατον να εφαρμοστεί η συνταγή της μητέρας.
Η βιογραφία του καλλιτέχνη
Μυταράς Δημήτρης (1934 - 2017)
Γεννήθηκε το 1934 στη Χαλκίδα. Σπούδασε ζωγραφική στην ΑΣΚΤ της Αθήνας (1953-1957) με τον Γιάννη Μόραλη και τον Σπύρο Παπαλουκά. Συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι, με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. (1961-1964, σκηνογραφία και εσωτερική διακόσμηση, École Nationale des Arts Decoratifs και École des Arts et Métiers).
Η πρώτη του ατομική έκθεση έγινε στην Αθήνα (1961, Ζυγός). Η στροφή του προς τον κριτικό ρεαλισμό με χρήση φωτογραφικών ντοκουμέντων, περιορισμένη χρωματικότητα και πολιτικό περιεχόμενο, ήταν μια χαρακτηριστική φάση πρώιμης ζωγραφικής του, στα χρόνια της δικτατορίας. Ωστόσο στη συνέχεια της πορείας του θα κυριαρχούσαν τα εξπρεσιονιστικά στοιχεία και το έντονο χρώμα. Στο μεγαλύτερο μέρος του έργου του τα θέματα είναι ανθρωποκεντρικά και συχνά προσωπογραφικά. Η αφαιρετική διάθεση, η ελευθερία της γραμμής και οι χρωματικές εντάσεις συνυπάρχουν με την οξύτητα της παρατήρησης, είτε πρόκειται για απεικονίσεις προσώπων είτε άλλων θεμάτων. Σε όλο του το έργο, η έμφαση στις εικαστικές ποιότητες φανερώνει τη βαθύτερη σχέση του με τις παραδοσιακές αξίες της ζωγραφικής.
Ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος επιμελήθηκε δεκάδες θεατρικές παραστάσεις, συνεργαζόμενος με σημαντικά ελληνικά θέατρα (Εθνικό, ΚΘΒΕ, Θέατρο Τέχνης, Ελληνικό Χορόδραμα, κ.ά.). Επίσης ασχολήθηκε με την εικονογράφηση και με διάφορες εικαστικές εφαρμογές. Έχει διακοσμήσει με τοιχογραφίες πολλά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια (ξενοδοχεία, τράπεζες, κλπ). Το έργο του Δεξίλεως τοποθετήθηκε πρόσφατα στο σταθμό «Δάφνη» του αθηναϊκού μετρό. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει θεωρητικά κείμενα και μελέτες για την τέχνη που έχουν εκδοθεί και σε βιβλία, αρθρογραφία στον Τύπο για διάφορα θέματα, καθώς και ποίηση.
Δίδαξε εσωτερική διακόσμηση στο Αθηναϊκό Τεχνολογικό Ινστιτούτο (1964-72) και από το 1969 άρχισε να διδάσκει στην ΑΣΚΤ της Αθήνας, όπου εξελέγη καθηγητής το 1977 και διετέλεσε Πρύτανης από το 1982 έως το 1985. Το 1978, με την αρωγή του Δήμου Χαλκιδέων, ίδρυσε στη γενέτειρά του το Εργαστήρι Τέχνης Χαλκίδας, το οποίο, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της συζύγου του Χαρίκλειας Μυταρά, αναπτύσσει σημαντική διδακτική και πολιτιστική δραστηριότητα έως σήμερα.
Το έργο του παρουσιάστηκε σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Βραβεύτηκε για τη συμμετοχή του στην Έκθεση Νέων Ζωγράφων (Ζυγός, 1958) και στην Πανελλαδική Έκθεση Νέων (1961). Συμμετείχε στις Μπιενάλε της Αλεξάνδρειας (1958, 1966), Μπιενάλε Νέων (Παρίσι, 1960), Μπιενάλε Sao Paulo (1966) και Μπιενάλε Βενετίας (1972). Αρκετές είναι και οι αναδρομικές του εκθέσεις: 1989 (Πινακοθήκη Πιερίδη και Βελλίδειο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης), 1992 (Château de Chenonceau, Loire, Γαλλία), 1993 (Expo 93, Τόκυο, Ιαπωνία), 1995 (Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα), 1998 (Millesgarden Museum, Στοκχόλμη), 2001 (Palazzo Vecchio, Φλωρεντία,) και 2006 (Δημοτική Πινακοθήκη, Θεσσαλονίκη).
Το 2008 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και τιμήθηκε με τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα. Την ίδια χρονιά, ο Δήμος Χαλκιδέων του απένειμε το χρυσό μετάλλιο της πόλης.
πηγή: http://dp.iset.gr
Τα τελευταία χρόνια - Ακαδημία Αθηνών και η αναδρομική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη
Ενώ το 2008 η Ακαδημία Αθηνών τίμησε το μεγάλο καλλιτέχνη ανακηρύσσοντάς τον Ακαδημαϊκό, δυόμιση χρόνια μετά τον διέγραψε με τη δικαιολογία ότι δεν παρεβρισκόταν στις συνεδριάσεις της.
Το σκεπτικό της Ακαδημίας ακολούθησε το "σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν". Η επιβαρυμένη υγεία του μεγάλου Δασκάλου, η τύφλωση και τα ταξίδια για προσπάθεια αποκατάστασης της υγείας του, δεν του επέτρεπαν να είναι συνεπής στις συνεδριάσεις της Ακαδημίας. Έτσι ελαφρά τη καρδία, χωρίς να υπολογίσουν ούτε την προσφορά του σαν καλλιτέχνη, ούτε το πρόβλημα της υγείας του με μια μονοκονδυλιά έσβησαν τ' όνομά του από τα κατάστιχά της. Κατάφορη αδικία που επιβάρυνε ακόμα περισσότερο την εύθραυστη υγεία του, αλήθεια τώρα μήπως τιμής ένεκεν θα τους έρθει καμία φαεινή ιδέα να τον γράψουν πάλι; Τώρα που έφυγε με την πίκρα στα στερνά του από την πολιτεία; Τώρα και να το κάνουν δεν αλλάζει κάτι, ο ίδιος δεν θα το μάθει ποτέ. Αλλά δυστυχώς, πάντα έτσι φέρεται η Ελλάδα στα παιδιά της με σαδισμό και λέει μεγάλα λόγια για το έργο τους μετά θάνατον. Τον Φλεβάρη του 2015 παρουσιάστηκε αναδρομική έκθεση της δουλειάς του καλλιτέχνη στο Μουσείο Μπενάκη που ήταν πρωτοβουλία των συνεργατών του καλλιτέχνη, ένας μικρός φόρος τιμής στην προσφορά του.
Δημοσία δαπάνη η κηδεία του Δημήτρη Μυταρά έγινε σήμερα στο Α' Νεκροταφείο. κρατική φιέστα θα την πω εγώ, για να δείξουν ότι τον τιμούν. Η σχολή σήμερα τον τίμησε παραμένοντας κλειστή. Ορφάνεψε από έναν Πρύτανη, έναν Δάσκαλο, έναν μεγάλο καλλιτέχνη.
